Ik woon in een achterstandsgebied. Een achterstandsgebied met ruim 600.000 inwoners wel te verstaan. Een hele provincie dus. Fryslân.
Er is weer eens ‘onderzoek’ gedaan naar de taalvaardigheid van kinderen die thuis Friestalig worden opgevoed. De uitkomst is schokkend, zo luidt de conclusie, want Friestalige kinderen hebben een duidelijke taalachterstand, als het gaat om het Nederlands. Zo schrijft het rapport. Oh ja? Is er ook gekeken naar de taalvaardigheid van de leerkrachten? Hoe vaak niet zie ik brieven en schoolkranten stampvol grammaticale blunders? Als meertaligheid zo’n geweldigheid is, waarom geldt dat niet als er Fries gesproken wordt? Kijk eens naar het taalniveau van de gemiddelde Pabo-student. Lijkt me ook een rapport waard. Nog een achterstandsgebied gevonden.
Misschien wat minder Fries en wat meer Nederlands?
Ik neem aan dat het Fries van de kinderen goed (of zelfs bovengemiddeld, landelijk) was, maar dat dit niet gemeten is.
Ik ken Friezen die zich nauwelijks in het Nederlands kunnen uitdrukken door het leersysteem van de openbare lagere school in het dorp, (Wergea) waar ik opgroeide: Eerst drie jaar Fries, dan drie jaar Nederlands. Gelukkig leerde ik vanaf klas 1 Nederlands op de Katholieke school en is het gestuntel in de Nederlandse taal mij bespaard gebleven.
De taalachterstand die kinderen met een Friestalige opvoeding oplopen, ligt niet aan de opvoeding, maar aan het taalniveau van de leerkrachten. Op de basisscholen in Fryslân wordt nauwelijks aandacht aan de Friese taal besteedt, alles gaat in het Nederlands. Vandaar mijn conclusie. De achterstand zit hem dus ook in de geschreven taal.
Ik heb het dus over 45 -40 jaar geleden, onderwijs was destijds prima, veel beter als nu. Opvoeding trouwens ook Ik vind dat Nederlands als eerste taal op Friese scholen moet worden gegeven.