De president van de RNN is onlangs opgestapt. ‘Angstcultuur,’ lees ik in diverse media.
‘Angstcultuur,’ lees ik nu ook in artikelen over de Belastingdienst.
Ooit vroeg ik tijdens een sollicitatiegesprek bij de rechtbank Amsterdam hoe hoog het ziekteverzuim op de afdeling was. Einde gesprek.
Ik beschouwde het gedrag van de huidige president van diezelfde rechtbank dan ook niet als toeval, toen zij mij elders bij Justitie eens ‘op het matje riep’ omdat ik mijn vertrouwen in het hoofd van de griffie had opgezegd. De man die schuimbekkend op mijn woorden antwoordde: ‘Ik zorg ervoor dat jij nergens meer aan de bak komt!’ Mevrouw stond erbij en keek ernaar.
Angstcultuur die gedoogd wordt door de hoogst verantwoordelijken is een onuitroeibaar gif.
Om met de titel te beginnen, Cesar: is angstcultuur niet net zo oud als de moderne mens en zal dus nooit van voorbijgaande aard zijn? (ik denk zo’n beetje vanaf de Romeinen)
Tweede punt, een onduidelijkheid in je stukje. Eerst betekent een door jou gestelde vraag tijdens een sollicitatie bij de rechtbank ‘einde gesprek’.
Vervolgens word je bij diezelfde rechtbank op het matje geroepen. Ben je tussentijds toch aangenomen of mis ik hier iets?
@Ewald. Ik denk dat angstcultuur minstens speelt vanaf het moment dat de mens rechtop ging lopen. Overal waar Homo Sapiens verscheen, gingen andere hominiden er vaak definitief en in z’n geheel aan.
Je opmerking over een onduidelijkheid is begrijpelijk. Er zijn meerdere mogelijkheden, die ik eigenlijk het liefst aan de lezer overlaat. Ik geef je een mogelijke situatie: ik kan intern gesolliciteerd hebben, vanaf een andere afdeling.
Als het toch te onduidelijk blijft, pas ik het aan, waarschijnlijk is slechts een enkel woord vervangen genoeg.
@Ewald. Ik heb het toch licht aangepast, omdat de vragen die het kon oproepen, misschien teveel kunnen afleiden van het stuk.
Voor de volledigheid: de term die ik in de titel gebruik, namelijk ‘voorbijgaande mode’ geeft (denk ik) aan dat iets wat eventueel al eeuwenlang of nog langer latent aanwezig is, ineens mode kan worden in de media, etc.
Cesar, met mijn opmerking over de Romeinen bedoelde ik een angstcultuur ten gevolge van hiërarchie binnen een gestructureerde werkomgeving. Die angstcultuur zal zeker eerder hebben bestaan. Zolang de mens bestaat (Homo Sapiens) zijn er leiders en volgers en bestaat er daaruit voortvloeiend een angstcultuur.
Voor mij hoef je je stukje niet aan te passen; als lezer zag ik een hiaat, misschien dat een andere lezer dat toch anders ervaart.
Onze berichten hebben elkaar gekruist, zo te zien. Volgens mij heb je ‘elders’ toegevoegd.
Mode of trends zijn van voorbijgaande aard. Angstcultuur lijkt mij van alle tijden en gaat niet voorbij.
@Ewald. Mee eens dat angstcultuur bij de Romeinen (en ook al bij de Grieken) pas flink (op grote schaal) ging gedijen door de hiërarchische opzet binnen hun gestructureerde werkomgeving. Mooi beredeneerd. De filosoof annex socioloog annex historicus in je was hier erg scherp.
@Ewald. Tuurlijk, dat angstcultuur niet iets is als een bepaald soort broek dragen, daar zijn we het over eens in bovenstaande reacties, maar zoiets kan wel een latent bestaan hebben en pas bij onhoudbare situaties, in ieder geval mode in de media worden en daarmee een actueel onderwerp van gesprek. Als de storm dan weer is geluwd, gaat zoiets weer een latent leven leiden, waardoor het grotendeels uit het zicht raakt en niet meer lijkt te bestaan.
Het idee achter mijn titelvraag is: als de uitwassen die nu dagelijks in de media staan, door overheden met wat botox worden weggewerkt, zijn ze dan ook daadwerkelijk weg en blijft de gemanipuleerde burger achter met het idee dat het gewoon mode was?
Cesar, wordt angstcultuur simpelweg gedoogd door de hoogst verantwoordelijken, of wordt het zelfs gecultiveerd, gestimuleerd en geperfectioneerd? Bange mensen zijn kneedbaar.
@Ewald. Klopt als een zwerende vinger. Ik begin nu zelfs te vermoeden dat je het werk van Machiavelli hebt gelezen…
Enkele citaten van hem:
‘De vraag is wie grotere schade aanrichten in een stad: mensen die streven naar méér, of mensen die bang zijn te verliezen wat ze hebben?’
‘De mensen schrikken er minder voor terug iemand die zich geliefd maakt de voet dwars te zetten, dan iemand die zich gevreesd maakt.’
‘Is het beter bemind dan bevreesd te worden of omgekeerd? Het antwoord luidt dat zowel het een als het ander aanbevelenswaard zou zijn. Maar aangezien het moeilijk is beide dingen met elkaar te verenigen is het zonder meer veiliger om gevreesd dan om bemind te worden.’
Machiavelli heb ik nooit gelezen, maar alle door jou aangehaalde citaten klinken heel logisch. Tegelijkertijd moet ik zomaar opeens aan Nicolae Ceaușescu denken, die op eerste kerstdag 1989 op niet al te fijne wijze het leven liet. Dan liever stukjes schrijven.
Volgens mij bestaat angst al zolang de mens bestaat. Tegenwoordig wordt de mens bang gemaakt met en voor angst volgens mij. Dat zou voor mij dus een vorm van modeverschijnsel kunnen zijn. Voor mij zou de titel ‘Angstcultuur’ meer aansprekend zijn.
@Levja. Klinkt best wel beangstigend.
Ja en nee, Cesar. Volgens mij hoort angst bij het leven, hoe ermee om te gaan moeten we zien te leren. Wellicht dat er zo veel mensen lezen en schrijven. Lezen kan op verschillende manieren somberheid, verdriet en angst verminderen. Schrijven volgens mij ook. Helaas wordt angst ook ingezet als terreur. Ook dat is al zo oud als de wereld.
@Levja. Dat hoor ik graag: lezen en schrijven om de angst te kanaliseren. Angst als middel om grote of minder grote groepen mensen in het gareel te houden is inderdaad een beproefde methode. Niet alleen dictatoriale regimes doen dat, het gebeurt ook in het bedrijfsleven en zoals uit mijn voorbeelden hierboven blijkt, bij vrij veel overheidsinstellingen. Een van de redenen is denk dat vrij veel managers, leidinggevenden en andere ridders van de droevige figuur hun autoriteit slechts kunnen doen gelden via een angstcultuur. In feite een teken van zwakte dus. De slimmerds onder hen hebben daar natuurlijk een mannetje of vrouwtje voor die onder hen opereert.
Ik denk ook beslist dat het een teken van zwakte is. Volgens mij niet de slimmerds, maar de sluwe gasten gebruiken andere mensen om het uit te voeren.