Vrijwel iedere (rechts)handeling gaat gepaard met enig verlies van vrijheid. Als je een brood koopt of op de bus stapt, is dat verlies verwaarloosbaar. Maar als je een huis koopt, een baan aanneemt of trouwt, aanvaard je daarmee een ingrijpende beperking van je vrijheid van handelen.
Ook verdragen tussen landen beperken de vrijheid van handelen van de verslagsluitende partijen. En ieder land sluit verdragen, al was het maar een verdrag over de gemeenschappelijke grens met de buren. Ook het lidmaatschap van een internationale organisatie brengt serieuze verplichtingen mee. Daarom is Zwitserland zo lang buiten de Verenigde Naties gebleven.
Zo bezien is de vraag of een nieuw Europees verdrag overdracht van soevereiniteit meebrengt, onzinnig. Een dergelijk verdrag heeft die consequentie onvermijdelijk.
